23 czerwca 2023 r.
Niniejszy artykuł stanowi analizę prawną sytuacji przedsiębiorcy, który zajmuje się produkcją opakowań z tworzyw sztucznych. Działalność przedsiębiorcy polega na przetwarzaniu tworzywa sztucznego, tzw. „granulatu”, nabytego od producenta, w opakowanie. W ramach procesu produkcyjnego, powstaje tzw. naddatek technologiczny, zwany także przemiałem, który ponownie jest poddawany obróbce (mieleniu) w celu wytworzenia opakowania. Jest to proces zamknięty, ciągły. Naddatek technologiczny, przemiał jest przechowywany z big bag’ach przez okres od kilku godzin do kilku dni. Przedsiębiorca jako odpad traktuje takie rzeczy jak przykładowo: worki po granulacie (jest wpisywany do BDO), rozsypany i zniszczony surowiec, źle zmielony surowiec, odpady pozostające po wymianie filtrów. A pytaniem zasadniczym jest czy naddatek technologiczny, przemiał także jest odpadem, czy też może zostać uznany za produkt uboczny?
Na wstępie należy wyjaśnić podstawowe pojęcia, na których jest zbudowany niniejszy artykuł, tj.: pojęcie odpadu, produktu ubocznego i produktu. Ustawa o odpadach wprowadza definicję odpadu i produktu ubocznego. Natomiast, aby wyjaśnić pojęcie produktu koniecznym jest odwołanie się do literatury i komentarzy doktryny.
Odpad
Zgodnie z art. 3 ust 1 pkt 6 ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz.U.2022. 699. t.j. z 29.03.2022) (dalej: „ustawa o odpadach”) przez odpad należy rozumieć każdą substancję lub przedmiot, których posiadacz pozbywa się, zamierza się pozbyć lub do których pozbycia się jest obowiązany.
Zgodnie z wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z 7 maja 2021 r. II SA/Łd 728/20 (LEX nr 3181678) „o kwalifikacji danego przedmiotu jako odpadu rozstrzyga przesłanka pozbycia się, mogącego być działaniem faktycznym, zamierzonym lub nakazanym. Przesłankę tę można stwierdzić wyłącznie na podstawie zachowania posiadacza przedmiotu, z uwzględnieniem okoliczności obiektywnych umożliwiających odtworzenie zamiaru, jaki mu przyświecał w stosunku do tego przedmiotu. Nie chodzi tu przy tym o utratę kontroli nad przedmiotem, lecz zasadniczą zmianę jego wykorzystania, odmienną od głównego przeznaczenia, do którego przestał on się nadawać”.
Ponadto, jak zaakcentował Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi tym razem w wyroku z 26 sierpnia 2021 r., II SA/Łd 209/21 (LEX nr 3225269) „do kategorii odpadów włączyć należy nie tylko te przedmioty, które ich dotychczasowy posiadacz uważa za zbędne i których chciałby się wyzbyć, ale także te podlegające powtórnemu gospodarczemu wykorzystaniu.”
Jednak nie tylko kryterium zbędności, czy też zmiany sposobu wykorzystywania substancji, materiału może świadczyć o tym, że stają się odpadem. W połączonych sprawach C-418/97 i C-419/97 ARCO Chemie (2000) ECR I-4475, Europejski Trybunał Sprawiedliwości (obecnie: Trybunał Sprawiedliwości UE) wskazał na kilka dodatkowych kryteriów, które mogą być pomocne przy ocenie czy dany materiał, substancja jest odpadem. Są to:
→ materiał, substancja ma duży wpływ na środowisko naturalne, zagraża bezpieczeństwu, zdrowiu i życiu ludzi, wymaga podjęcia szczególnych działań ochronnych;
→ przepisy prawa zakazują stosowanie danego materiału, substancji albo narzucają obowiązek przeprowadzenia procedury odzysku lub jego/jej usunięcie;
→ materiał, substancja nie spełnia norm wynikających z przepisów dotyczących jego/jej potencjalnego wykorzystania;
→ wytwórca zamierza ograniczyć liczbę wytwarzanego materiału, substancji co może stanowić wskazówkę, że materiał ten jest dla niego odpadem.
Przywołując Komunikat Komisji RADY i Parlamentu Europejskiego w sprawie odpadów i produktów ubocznych (COM/2007/0059 końcowy) z 21 lutego 2007 r. (dalej: „komunikat Komisji RADY i PE”) podstawowym pytaniem, które należy zadać, chcąc określić, czy dany materiał jest odpadem, czy nim nie jest, jest kwestia, czy producent podjął celową decyzję o produkcji tego materiału. „Jeśli producent mógł wyprodukować produkt pierwotny bez jednoczesnego wytworzenia danego materiału, ale zdecydował się na taki proces produkcyjny, stanowi to dowód, że dany materiał nie jest pozostałością procesu produkcyjnego. Innym dowodem przemawiającym za tym, że produkcja danego materiału była wyborem technicznym może być taka modyfikacja procesu produkcyjnego, która sprawia, że dany materiał uzyskuje określone parametry techniczne.”
Produkt
Przepisy prawa polskiego nie zawierają definicji legalnej produktu. Wyjaśniając to pojęcie należy zatem wspomóc się Komunikatem Komisji Rady i PE, zgodnie z którym „produkt to wszelkie materiały celowo powstałe w procesie produkcyjnym. W wielu wypadkach możliwe jest określenie jednego (lub więcej) produktu „pierwotnego”, którym jest podstawowy wytwarzany materiał.”
Produkt uboczny
Z kolei pojęcie produktu ubocznego zostało uregulowane w art. 10 ustawy o odpadach i brzmi następująco: przedmiot lub substancję powstające w wyniku procesu produkcyjnego, którego podstawowym celem nie jest ich produkcja, uznaje się za produkt uboczny niebędący odpadem, jeżeli łącznie są spełnione następujące warunki:
→ dalsze wykorzystywanie przedmiotu lub substancji jest pewne;
→ przedmiot lub substancja mogą być wykorzystywane bezpośrednio bez dalszego przetwarzania, innego niż normalna praktyka przemysłowa;
→ przedmiot lub substancja są produkowane jako integralna część procesu produkcyjnego;
→ przedmiot lub substancja spełniają wszystkie istotne wymagania, w tym prawne, w zakresie produktu, ochrony środowiska oraz życia i zdrowia ludzi, dla określonego wykorzystania danego przedmiotu lub danej substancji i wykorzystanie takie nie doprowadzi do ogólnych negatywnych oddziaływań na środowisko, życie lub zdrowie ludzi;
→ przedmiot lub substancja spełniają szczegółowe warunki uznania danego przedmiotu lub danej substancji za produkt uboczny, jeżeli zostały one określone w przepisach prawa Unii Europejskiej albo w przepisach wydanych na podstawie art. 11 ust. 6.
Zatem:
→ produkt uboczny nie jest odpadem. To pozostałość procesu produkcyjnego nie będącą odpadem;
→ dopiero wtedy gdy przedmioty lub substancje, które przestaną spełniać warunki uznania za produkt uboczny, o których mowa wyżej, stają się odpadami;
Podobnie, stwierdzono w Komunikacie Komisji Rady i PE: „cechy materiału związane z jego przydatnością do dalszego wykorzystania w gospodarce mogą oznaczać, że nie powinno się go klasyfikować jako odpadu. Takimi cechami są:
→ dalsze wykorzystanie materiału jest nie tylko możliwe, ale jest pewne;
→ nie ma konieczności dalszego przetwarzania takiego materiału przed kolejnym wykorzystaniem;
→ wszystko odbywa się w ramach danego ciągu produkcyjnego.”
W takich sytuacjach można twierdzić, że mamy do czynienia z produktem ubocznym.
Przy czym ważne jest, aby przeznaczenie, korzystanie z produktu ubocznego było zgodne z prawem. Oznacza to, że „produkt uboczny nie może być czymś, co producent ma obowiązek usunąć lub czego celowe wykorzystanie jest zakazane prawem UE lub krajowym.”
Zgodnie z wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 17 września 2019 r. IV SA/Wa 1344/19, LEX nr 3022754, „okoliczność, że dana substancja lub produkt może podlegać odzyskowi nie oznacza, że nie jest odpadem. Natomiast produkt uboczny stanowiący efekt określonej produkcji nie jest odpadem. Zarówno odpad jak i produkt uboczny są przedmiotem lub substancją. Odpad może być pozostałością procesu produkcyjnego (ale nie tylko) a produkt uboczny zawsze jest pozostałością procesu produkcji, której celem nie jest jego produkcja. Ustawodawca nie zezwala na swobodne dysponowanie pozostałościami poprodukcyjnymi i co do zasady traktuje je jako odpady. Z uwagi jednak na fakt, że pozostałości poprodukcyjne mogą być bez szkody dla chronionych wartości środowiskowych, zdrowotnych ponownie wykorzystane, ustawodawca dopuścił w ściśle określonych wypadkach uznanie ich nie za odpad a za produkt uboczny.
Dalej, Trybunał Sprawiedliwości UE przedstawił stanowisko zgodnie z którym rzeczy nadające się do ponownego użycia nie są wyłączone automatycznie z zakresu pojęcia „odpady”, Trybunał Sprawiedliwości objaśnił m.in. w wyroku z 18 grudnia 2007 r. w sprawie C-263/05, że „[…] stopień prawdopodobieństwa ponownego wykorzystania tej substancji bez jej wstępnego przetwarzania stanowi istotną przesłankę w kontekście oceny, czy jest ona odpadem w rozumieniu dyrektywy. Jeżeli poza zwykłą możliwością ponownego wykorzystania danej substancji jej posiadacz może uzyskać wtedy korzyść ekonomiczną, to prawdopodobieństwo takiego ponownego wykorzystania jest wysokie. W takim przypadku dana substancja nie może być już traktowana jako ciężar, który posiadacz zamierza 'usunąć’, ale jako rzeczywisty produkt. Niemniej, jeżeli takie ponowne wykorzystanie substancji wymaga ich składowania, które może być długotrwałe, a w konsekwencji stanowić dla ich posiadacza obciążenie i być potencjalnym źródłem szkód środowiskowych, których ograniczenie jest właśnie celem dyrektywy, nie może być ono uznane za pewne i może nastąpić dopiero w mniej lub bardziej długim okresie, a zatem substancje te winny, co do zasady, zostać uznane za odpady”.
Mając na uwadze powyższe definicje można postawić tezę, że w analizowanym przypadku naddatek technologiczny, tzw. „przemiał” może zostać uznany za produkt uboczny, ponieważ:
- Jego dalsze wykorzystanie jest pewne, przez co należy rozumieć, że przemiał nadaje się do dalszego wykorzystania, spełnia wszystkie wymogi techniczne oraz istnieje rynek na ten materiał. Ponadto, ponowne wykorzystanie przemiału przynosi przedsiębiorcy realne korzyści finansowe. Na pewność dalszego wykorzystywania może także wpłynąć zawarcie długoterminowych umów pomiędzy wytwórcą i jego dalszymi użytkownikami, wskazujących na ponowne wykorzystanie materiału.
- Może być wykorzystany bezpośrednio bez dalszego przetwarzania, innego niż normalna praktyka przemysłowa. W tej kwestii należy zwrócić uwagę, że z orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości UE (dawniej: Europejski Trybunał Sprawiedliwości) wynika, że jeśli dalsze wykorzystanie wymaga dodatkowego procesu odzyskiwania, nawet jeśli dalsze wykorzystanie jest pewne, stanowi to dowód, że materiał jest odpadem (a nie produktem ubocznym) do momentu zakończenia procesu (tak orzeczenie w sprawie C-114/01 AvestaPolarit Chrome Oy z 11 września 2003 r.). Jednak jeżeli w ramach ciągu produkcyjnego koniecznym jest podjęcie pewnych czynności takich jak przykładowo mycie, suszenie, rafinowanie, homogenizowanie, uzupełnianie, weryfikowanie jakości, o ile te czynności są wykonywane w ramach danego ciągu produkcyjnego, taki materiał można nadal uznawać za produkt uboczny. Przy czym zgodnie z poglądem Agaty Kościuk „termin „normalna praktyka przemysłowa” musi być odnoszony do konkretnego wytwórcy i stosowanych przez niego technik / technologii / metod / sposobów produkcji. Chodzi o stosowanie takich sposobów przetwarzania, które nie są wdrożone jedynie po to, aby przedmiot lub substancja mogły być uznane za produkt uboczny. Normalną praktyką przemysłową nie będzie zatem wprowadzenie dodatkowego elementu procesu „wymuszonego” przez fakt, że wytwórca odpadów będzie się ubiegał o uznanie danego przedmiotu / substancji za produkt uboczny. To, co u jednego podmiotu może być normalną praktyką przemysłową, u innego wytwórcy (stosującego inną technologię produkcji) może nie być tak potraktowane”.
- Powstał jako integralna część procesu produkcyjnego. W tym zakresie należy zbadać takie okoliczności jak stopień przydatności materiału do dalszego wykorzystania, naturę i zakres zadań niezbędnych do przygotowania materiału przed dalszym wykorzystaniem, integrację tych zadań w ramach głównego procesu produkcyjnego oraz należy określić, czy zadania wykonywane ewentualnie przez podmiot inny niż producent mogą się do niego odnosić. Poza tym, jeżeli materiał jest niezbędnym elementem podstawowej działalności producenta – a takie założenie można przyjąć w przypadku „przemiału” w niniejszej sprawie – stanowi to dowód, że nie jest on odpadem.
- Do chwili obecnej nie zostały w przepisach prawa UE ani w rozporządzeniach krajowych określone szczegółowe warunki uznania za produkt uboczny dla żadnego rodzaju odpadów. Do czasu uchwalenia przepisów UE albo rozporządzeń krajowych dla uznania przemiału za produkt uboczny będą miały zastosowanie w/w ogólne warunki uznania za produkt uboczny.
W związku z powyższym do dalszego zagospodarowania „przemiału” (mielenia, odsprzedaży itp.) nie będą miały zastosowania przepisy ustawy o odpadach, tzn.:
→ przedsiębiorca nie musi mieć zezwolenia na przetwarzanie odpadów;
→ nie ma konieczności uzyskiwania zezwolenia na zbieranie odpadów czy pozwolenia na wytwarzanie odpadów;
→ nie stosuje się przepisów dotyczących magazynowania odpadów oraz nie ma konieczności ustanawiania zabezpieczenia roszczeń;
→ do transportu produktów ubocznych nie mają zastosowania przepisy ustawy o odpadach dotyczące transportu odpadów;
→ istnieje możliwość wykorzystania przedmiotu (substancji) poza instalacjami lub urządzeniami bez ograniczeń wskazanych w przepisach ustawy o odpadach oraz przepisach szczególnych;
(tak Kościuk Agata – Produkty uboczne – procedura, problemy praktyczne, zwolnienia – publ. LEX 2020)
Jednak należy pamiętać, że produkt uboczny traci swój status w sytuacji, gdy jest składowany bezterminowo. Wówczas mamy do czynienie już z odpadem. Ponadto, ustawodawca wprowadził zakaz łącznego magazynowania produktów ubocznych i odpadów, a także magazynowania produktów ubocznych w miejscach przeznaczonych do magazynowania odpadów lub składowania odpadów. W przypadku naruszenia tych zakazów produkt uboczny także traci swój charakter i jest uznawany za odpad.
Procedura zgłoszenia uznania przedmiotu lub substancji za produkt uboczny
Zgodnie z treścią art. 11 ust 1 ustawy o odpadach wytwórca przedmiotu lub substancji, o których mowa w art. 10, jest obowiązany do przedłożenia marszałkowi województwa właściwemu ze względu na miejsce ich wytwarzania zgłoszenia uznania przedmiotu lub substancji za produkt uboczny.
Zgłoszenie uznania przedmiotu lub substancji za produkt uboczny zawiera:
1. imię i nazwisko lub nazwę podmiotu oraz adres zamieszkania lub siedziby;
2. numer identyfikacji podatkowej (NIP);
3. określenie miejsca wytwarzania przedmiotu lub substancji przewidzianych do uznania za produkt uboczny;
4. wskazanie przedmiotu lub substancji przewidzianych do uznania za produkt uboczny oraz ich masy;
5. opis procesu produkcyjnego, w którym powstaje przedmiot lub substancja, i procesu, w którym zostaną one wykorzystane;
6) informacje wskazujące na spełnienie warunków, o których mowa w art. 10. (czyli w punkcie I opinii)
(tak art. 11 ust 2 ustawy o odpadach)
Do zgłoszenia uznania przedmiotu lub substancji za produkt uboczny dołącza się dowody potwierdzające spełnienie wymogów opisywanych w punkcie I. Dowodami mogą być w szczególności umowy potwierdzające wykorzystanie przedmiotu lub substancji do określonych celów lub potwierdzające właściwości przedmiotu lub substancji wyniki badań, wykonanych przez laboratoria, o których mowa w art. 147a ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska. (tak art. 11 ust 3 ustawy o odpadach)
Marszałek województwa, w drodze decyzji wydawanej po zasięgnięciu opinii wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska właściwego ze względu na miejsce wytwarzania przedmiotu lub substancji, potwierdza spełnienie warunków uznania za produkt uboczny albo stwierdza niespełnienie tych warunków. (tak art. 11 ust 4 ustawy o odpadach). Przed wydaniem opinii, wojewódzki inspektor ochrony środowiska może przeprowadzić kontrolę w zakresie objętym zgłoszeniem (tak art. 11 ust. 4b ustawy o odpadach)
Decyzję potwierdzającą spełnienie warunków uznania przedmiotu lub substancji za produkt uboczny wydaje się na czas oznaczony, nie dłuższy niż 10 lat. (tak art. 11 ust 4a ustawy o odpadach).
Ścieżka postępowania jest następująca:
zgłoszenie wniosku o uznanie za produkt uboczny
marszałek województwa występuje o opinię WIOS
opinia
decyzja:
- decyzja potwierdzająca spełnienie warunków uznania za produkt uboczny, albo
- decyzja stwierdzająca niespełnienie warunków uznania za produkt uboczny
Decyzja potwierdzająca spełnienie warunków uznania przedmiotu lub substancji za produkt uboczny zawiera informacje na temat procesu, w którym powstaje lub w którym wykorzystywany jest produkt uboczny. Nie zawiera natomiast informacji na temat ewentualnych odbiorców produktu ubocznego. Oznacza to, że:
→ w przypadku zmian w którymś z tych procesów konieczne jest dokonanie nowego zgłoszenia uznania przedmiotu/substancji za produkt uboczny;
→ produkt uboczny może zostać przekazany innym odbiorcom wykorzystującym ten produkt w tym samym celu co wskazany w zgłoszeniu uznania za produkt uboczny, nie może za to zostać przekazany odbiorcom wykorzystującym produkt uboczny w innym celu niż wskazany w zgłoszeniu;
→ produkt uboczny może zostać przekazany różnym odbiorcom pod warunkiem spełnienia w/w wymogów, zmiana odbiorcy produktu ubocznego nie wymaga dokonania nowego zgłoszenia uznania przedmiotu/substancji za produkt uboczny.
Należy pamiętać, że wykorzystywanie przedmiotu/substancji w inny sposób niż podany w zgłoszeniu powoduje, że mamy do czynienia z odpadem, nawet jeżeli przedmiot/substancja spełnia wymogi norm określonych w zgłoszeniu. Przedmioty/substancje, które przestały spełniać warunki uznania za produkt uboczny, są odpadami (art. 13 ust. 2 ustawy o odpadach).
Zgodnie z wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy z dnia 13 września 2017 r., II SA/Bd 228/17 „kryteria uznania przedmiotu lub substancji za produkt uboczny muszą być spełnione łącznie. Brak spełnienia jednej z tych przesłanek powoduje, że dana pozostałość procesu produkcyjnego jest odpadem a nie produktem ubocznym. Na zgłaszającym ciąży prawidłowe dokonanie zgłoszenia i podanie danych wskazanych w art. 11 ust. 2 ustawy z 2012 r. o odpadach. Na zgłaszającym ciąży ciężar wykazania, że dany przedmiot czy substancja spełnia warunki do uznania za produkt uboczny przez przedłożenie dowodów potwierdzających spełnienie warunków, o których mowa w art. 10 ustawy o odpadach oraz szczegółowych wymagań, o ile zostały określone.”
Należy zwrócić uwagę, że sama decyzja marszałka województwa ma charakter tylko potwierdzający, a Spółka jeszcze przed jej wydaniem może traktować przemiał jako produkt uboczny. Na skutek, bowiem zmian w przepisach ustawy o odpadach, jakie weszły w życie w dniu 1 stycznia 2022 r., uznanie materiału, substancji za produkty uboczny następuje z mocy prawa, gdy spełnione są kryteria wskazane w punkcie 1.
Produkt uboczny czy odzysk odpadów?
Ponieważ w doktrynie prawa wskazuje się, że przerabianie we własnej instalacji/urządzeniu (np. młynku) nieprzydatnego, niekompletnego, uszkodzonego bądź niespełniającego wymagań jakościowych przedmiotu jest odzyskiem odpadów i wymaga uzyskania zezwolenia na przetwarzanie (odzysk) odpadów, nawet jeśli przedsiębiorca planuje go wykorzystywać (po przetworzeniu – zmieleniu) jako substrat do dalszej produkcji, należy przeanalizować kwestię, czy przemiał z tworzywa sztucznego nie jest jednak opadem, który w miejsce zgłoszenia uznania go za produkt uboczny, winien zostać poddany procesowi utraty statusu odpadu.
Ustawa o odpadach nie przewiduje możliwości uznania za produkt uboczny w procesie odzysku.
Zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 21 ustawy o odpadach przetwarzaniem odpadów nazywamy procesy odzysku lub unieszkodliwiania, w tym przygotowanie poprzedzające odzysk lub unieszkodliwianie.
Odzyskiem nazywamy jakikolwiek proces, którego głównym wynikiem jest to, aby odpady służyły użytecznemu zastosowaniu przez zastąpienie innych materiałów, które w przeciwnym przypadku zostałyby użyte do spełnienia danej funkcji, lub w wyniku którego odpady są przygotowywane do spełnienia takiej funkcji w danym zakładzie lub ogólnie w gospodarce natomiast unieszkodliwianiem odpadów nazywamy proces niebędący odzyskiem, nawet jeżeli wtórnym skutkiem takiego procesu jest odzysk substancji lub energii.
Przetwarzanie odpadów wymaga uzyskania zezwolenia odpadowego (art. 41 ust. 1 ustawy o odpadach), nawet jeśli mamy do czynienia z przetwarzaniem własnych odpadów na terenie zakładu. Dlatego też, przerabianie we własnej instalacji/urządzeniu (np. młynku) nieprzydatnego, niekompletnego, uszkodzonego bądź niespełniającego wymagań jakościowych przedmiotu jest odzyskiem odpadów i wymaga uzyskania zezwolenia na przetwarzanie (odzysk) odpadów.
Zgodnie z poglądem Agaty Kościuk „inaczej można by rozpatrywać sytuację, gdyby dany przedmiot był wytwarzany i mielony w jednym ciągu technologicznym (tj. bez żadnych etapów pośrednich, np. magazynowania) i młynek byłby integralną częścią całej instalacji (do którego trafiłyby z danego procesu od razu po wytworzeniu przedmioty niespełniające wymagań). W takim przypadku nie byłoby wymagane zezwolenie na przetwarzanie odpadów. Jeśli młynek jest na terenie zakładu, ale nie jest częścią instalacji i mielenie nie odbywa się w jednym ciągu technologicznym bezpośrednio po wytworzeniu nieprzydatnego przedmiotu, to zezwolenie na przetwarzanie odpadów jest wymagane.”
Zgodnie z art. 14 ust. 1 ustawy o odpadach określone rodzaje odpadów przestają być odpadami, jeżeli na skutek poddania ich recyklingowi lub innemu odzyskowi spełniają łącznie następujące warunki:
→ przedmiot lub substancja mają zostać wykorzystane do konkretnych celów,
→ istnieje rynek takich przedmiotów lub substancji lub popyt na nie,
→ przedmiot lub substancja spełniają wymagania techniczne dla zastosowania do konkretnych celów oraz wymagania określone w przepisach, w szczególności dotyczących chemikaliów i produktów mających zastosowanie do danego przedmiotu lub danej substancji, i w normach mających zastosowanie do danego produktu,
→ zastosowanie przedmiotu lub substancji nie prowadzi do negatywnych skutków dla życia, zdrowia ludzi lub środowiska;
Kryterium odróżniającym oba tryby:
→ w przypadku produktu ubocznego – jest to przesłanka ich powstania „w wyniku procesu produkcyjnego, którego podstawowym celem nie jest ich produkcja” (art. 10 ust. 1), a
→ w przypadku „utraty statusu odpadów” (art. 14) jest to bezpośredni związek z „przygotowaniem do ponownego użycia”, gdyż odpad w rezultacie procesu odzysku może utracić status odpadu, o ile spełnia warunki ujęte przepisach prawa.
Produkt uboczny jako element koncepcji gospodarki obiegu zamkniętego.
Uznanie w okolicznościach analizowanej sprawy przemiału za produkty uboczny wpisuje się doskonale w koncepcję gospodarki o obiegu zamkniętym. Koncepcja ta polega na promowaniu optymalnego wykorzystywani materiałów i substancji. O gospodarce obiegu zamkniętego stanowi m.in. dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/851 z dnia 30 maja 2018 r. zmieniająca dyrektywę 2008/98/WE w sprawie odpadów, w której wskazano, że „poprawa efektywności wykorzystania zasobów i zapewnienie, aby odpady były cenione jako zasoby, mogą przyczynić się do zmniejszenia zależności Unii od importu surowców i ułatwić przejście na bardziej zrównoważoną gospodarkę materiałami oraz model gospodarki o obiegu zamkniętym (…) W celu wspierania zrównoważonego wykorzystania zasobów i symbiozy przemysłowej, państwa członkowskie powinny podjąć odpowiednie środki ułatwiające uznanie za produkt uboczny substancji lub przedmiotu będących wynikiem procesu produkcyjnego, którego głównym celem nie jest produkcja tej substancji ani tego przedmiotu, jeżeli spełnione są zharmonizowane warunki ustanowione na poziomie Unii.”
Katarzyna Ludwichowska
radca prawny
Jeśli jesteś przedsiębiorcą i potrzebujesz indywidualnej pomocy prawnej w zakresie gospodarowania odpadami, zapraszamy do kontaktu: kancelaria@ludwichowska.pl
