9 grudnia 2018 r.
Tak jak obecnie w Katowicach trwa szczyt klimatyczny ONZ – COP 24, tak w 2015 r. podobny szczyt odbył się w Paryżu – COP21. Wówczas przedstawiciele 195 państw przyjęli dokument zatytułowany po prostu „Porozumienie paryskie”. Jest to pierwszy w historii dokument określający globalne cele w zakresie ochrony klimatu. Przyjęcie Porozumienia było wyrazem światowej jedności i solidarności w podejmowaniu działań zmierzających do przeciwdziałania zmianom klimatycznym. W sumie Porozumienie paryskie zostało ratyfikowane i podpisane przez 197 państw.
Trwający obecnie szczyt klimatyczny ONZ w Katowicach COP-24 ma do osiągnięcia jeszcze trudniejsze zadanie. Przedmiotem tego szczytu jest bowiem wypracowanie konkretnych mechanizmów i programów zmierzających do realizacji celów określonych w Porozumieniu Paryskim z grudnia 2015 r. Obecny szczyt klimatyczny w Katowicach zmierza do sfinalizowania, skonkretyzowania postanowień Porozumienia paryskiego. To czy uda się wykonać te założenia okaże się w najbliższej przyszłości.
Poznanie postanowień Porozumienia paryskiego jest ważne, nie tylko ze względu na precedensowy i globalny wymiar tego dokumentu, ale także dlatego, że w mojej ocenie wiele mechanizmów odpowiedzialności za szkody w środowisku i mechanizmów prewencyjnych, obowiązujących w naszym krajowym prawie ochrony środowiska winno być interpretowanych i stosowanych spójnie z założeniami Porozumienia paryskiego.
Porozumienie paryskie przyjęło trzy główne cele:
1. ograniczenie wzrostu średniej temperatury globalnej do poziomu znacznie niższego niż 2 °C powyżej poziomu przedindustrialnego oraz podejmowanie wysiłków mających na celu ograniczenie wzrostu temperatury do 1,5 °C powyżej poziomu przedindustrialnego, uznając, że to znacząco zmniejszy ryzyka związane ze zmianami klimatu i ich skutki;
2. zwiększenie zdolności do adaptacji do negatywnych skutków zmian klimatu oraz wspieranie odporności na zmiany klimatu i rozwoju związanego z niską emisją gazów cieplarnianych w sposób niezagrażający produkcji żywności oraz
3. zapewnienie spójności przepływów finansowych ze ścieżką prowadzącą do niskiego poziomu emisji gazów cieplarnianych i rozwoju odpornego na zmiany klimatu (tak art. 2 ust 1 a-c Porozumienia).
Wskazane cele zostały określone na podstawie długoletnich badań i obserwacji klimatu.
Ponadto, Porozumienie stanowi, że każda ze stron Porozumienia ma podjąć i zakomunikować ambitne działania zmierzające do:
1. redukcji emisji gazów cieplarnianych;
2. wdrożenia procesów adaptacyjnych, polegających na zwiększeniu zdolności do adaptacji, wzmocnieniu odporności i zmniejszeniu podatności na zmiany klimatu w społeczeństwach;
3. wsparcia finansowego w działaniach zmierzających do łagodzenia zmian klimatu, w działaniach adaptacyjnych dla państw rozwijających się – Stron Porozumienia;
4. długoterminowego rozwoju i transferu technologii dla poprawy odporności na zmiany klimatu i zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych;
5. budowania potencjału, między innymi do wdrażania działań w zakresie: adaptacji i łagodzenia zmian klimatu, do rozwoju, upowszechnianie i zastosowanie technologii, dostępu do środków finansowych przeznaczonych na kwestie związane ze zmianami klimatu, edukacji, szkoleń i świadomości społecznej oraz przejrzystego ogłaszanie dokładnych informacji we właściwym czasie.
Porozumienie opiera się na zasadzie jawności, przejrzystości, wymianie wiedzy, doświadczenia i technologii, na wspieraniu finansowym państw biedniejszych, rozwijających się, bardziej narażonych na negatywne skutki zmian klimatycznych.
Biorąc pod uwagę powyższe, uczestnicy szczytu w Katowicach mają bardzo trudne i odpowiedzialne zadanie. Ufam jednak, że szczyt klimatyczny w Katowicach zakończy się przełomowym sukcesem, podobnym, jakim było przyjęcia Porozumienia paryskiego.
Katarzyna Ludwichowska – radca prawny
